Như vậy là các tay lái của chúng ta đã hoàn thành 44 vòng chạy quanh Spa để cống hiến cho người xem một chặng đua kịch tính với nhiều biến cố đặc biệt là vụ nổ lốp gây ra rất nhiều tranh cãi của Vettel. Sự cố này làm dấy lên hai nhận định rằng nguyên nhân đến từ quyết định 1 pit của Ferrari hay bởi chất lượng lốp không tốt của Pirelli. Chúng ta hãy cũng phân tích !
Sau cú đề pa, Vettel, Perez, Ricciardo đã xuất phát rất tốt để nhảy được vài vị trí. Trong khi đó, có vẻ như bộ luật xuất phát mới cấm tất cả những hướng dẫn làm nóng ly hợp, chọn điểm cắn (bite point), nhiệt độ lốp,… từ kỹ sư đường đua đã khiến cho Rosberg gặp bỡ ngỡ. Anh bị trượt bánh sau rất nhiều và tụt xuống tận vị trí thứ 5. Trong khi đó, Perez tấn công Hamilton rất quyết liệt trên đoạn đường thẳng Kemmel do tận dụng được sai lầm của Hamilton (nhà ĐKVĐ mở cua rất rộng khi lên đến đỉnh Eau Rouge). Mặc dù Perez đã vươn hẳn lên trước được khoảng nửa mét, đến cuối đường thẳng thì chiếc Mercedes chọn điểm phanh tốt hơn nhiều khi Hamilton phanh rất muộn và do đó dễ dàng đánh bại Perez. Đó là sự khác biệt trong kỹ thuật cá nhân giữa một nhà vô địch và một tay lái giỏi !
Perez đã có một chặng đua tương đối thành công
Ở phía sau, hai chiếc Williams tỏ ra rất yếu đuối xuyên suốt cả chặng đua khi liên tục bị vượt gồm có cả những chiếc Red Bull mang tiếng lắp động cơ yếu hơn. Lý do là Williams bất ngờ cài nhiều lực nén ở chặng này để nhanh hơn tại sector 2 mà bỏ qua lợi thể về sức mạnh cơ bắp của mình. Trong khi đó, Grosjean – ngôi sao của chặng đua, bắt đầu quá trình “vượt cạn” của mình, từ vị trí thứ 9, anh dần vượt qua các chướng ngại vật như Massa, Bottas để tiếp cận tốp đầu.
Nhóm này khá đông đúc với sự cạnh tranh quyết liệt của Rosberg, Ricciardo và Perez. Như Thethaotocdo đã đề cập trong “nhật ký phân hạng”, chiếc Force India của Perez chủ trương tận dụng động cơ Mercedes trên đoạn đường thẳng, trong khi RB11 lại tập trung lợi thế vào các khúc cua tại sector 2. Nhận thức được điều này, Red Bull thấy triển vọng chiến thắng khi đấu trực tiếp với Perez trên đường chạy là không cao nên quyết định dùng chiến thuật đánh lén trong pit nhằm tấn công.
Để thực hiện kế hoạch này, họ gọi Ricciardo vào pit từ rất sớm, vòng 8, với chủ định dùng chiến thuật lốp đối lập với Perez. Force India đã lập tức đối phó bằng cách điều Perez vào ngay vòng 9 với hy vọng khi trở ra sẽ kịp thời đánh chặn Ricciardo. Tuy nhiên, sự kháng cự này không đem lại tác dụng vì Force India thay lốp chậm hơn Ricciardo tới 1,1s. Và sau đó chiếc RB11 nhẹ nhàng lướt qua mũi xe Perez khi tay lái người Mexico rời pit.
Ricciardo đã có 21 vòng đầu tiên khá tốt…
Nhưng với lợi thế lớn hơn hẳn về tốc độ tối đa (Perez luôn là người nhanh nhất đoàn đua ở sector 1 từ thứ 7) nên sau đó vài vòng Perez đã đòi lại vị trí.
Đến khoàng vòng 12, các xe đua bắt đầu rục rịch vào thay lốp. Một tình huống tréo ngoe đã xảy ra với Bottas khi đội thợ máy mắc sai lầm nghiêm trọng. Họ bất cẩn lắp nhầm một chiếc lốp trắng lên bánh sau, trong khi chủ định của Bottas khi ấy là dùng lốp vàng.
Sự lầm lẫn xảy ra khi một thợ máy lao rất nhanh ra đằng sau để chuẩn bị chăm sóc Bottas, anh này hồn nhiên ôm trên tay một chiếc lốp trắng mà không hề hay biết do nó đã bị chăn điện che kín (vì để tránh cho lốp bị mất nhiệt nên đến khi sắp lắp vào xe thợ máy mới tháo chăn điện). Điều này gây ra hậu quả tai hại khi Bottas sau đó phải nhận hình phạt rất nặng là chạy qua pit, qua đó mất luôn cơ hội cạnh tranh podium.
Sau khi rời pit với bộ lốp “thập cẩm”, thành tích của Bottas chưa bị ảnh hưởng ngay nhưng với việc dùng cùng lúc hai loại lốp có độ mòn khác nhau như vậy khiến nguy cơ bị vón cục bề mặt lốp cao hơn rất nhiều.
Một trải nghiệm khó quên của Bottas !
Đây đã là thời điểm hợp lý để thay lốp, Mercedes có quy định nội bộ là xe nào đang chạy trước sẽ được ưu tiên vào pit trước. Tuy nhiên, hôm qua đội đua nước Đức quyết định xé rào để tối ưu hiệu quả số điểm. Rosberg sau cú đề pa hỏng đã nổ lực vượt qua được Bottas nhưng giai đoạn sau anh lại bị kẹt lại bởi có Perez và Ricciardo phía trước. Lúc này, Mercedes đã tính toán tới việc dùng chiến thuật đánh lén. Do vậy, họ gọi Rosberg, thay vì Hamilton, vào trước để tận dụng cơ hội (cả Perez lẫn Ricciardo đã pit, nếu ưu tiên Hamilton thì Rosberg sẽ không đánh lén được).
Kết quả, Mercedes thành công mỹ mãn khi Rosberg đã vượt được cả hai đối thủ trên. Cần phải nói rằng sau khi rời pit anh phải đấu tay đôi với Perez trên Kemmel và cũng như ở vòng đầu, Perez vẫn vượt lên đôi chút nhưng Rosberg lại phanh được muộn hơn và chiến thắng. Rõ ràng, Perez còn cần trau dồi thêm kỹ năng, kinh nghiệm để xứng đáng với tin đồn về đầu quân cho Ferrari (năm 2014)…
Biến cố lớn đến tại vòng 21 khi xe của Ricciardo bị hỏng động cơ (nghi do ERS). Sau đó hệ thống xe an toàn ảo được sử dụng và có một số tay lái tranh thủ vào pit. Trong đó có Grosjean. Và điều này tạo cơ hội cho Vettel vươn lên thứ 3.
Rosberg bước vào chặng đua với cảm xúc lẫn lộn khi sắp lên chức bố trong vài ngày tới.
Càng về cuối chặng, với ưu thế lốp mới hơn hẳn, Grosjean bắt kịp và tấn công Vettel khá dữ dội. Đội đua nước Ý thì ngay khi cuộc đua còn khoảng 15 vòng đã quán triệt kế hoạch 1 pit cho Vettel và do vậy anh sẽ không pit thêm nữa. Tuy nhiên, đến vòng 42/43, khi vừa leo qua đỉnh Eau Rouge, chiếc lốp sau bên phải của Vettel bất ngờ nổ tung. Và đây là cơ hội không thể tốt hơn để Grosjean hoàn thành một buổi chiều hoàn hảo của riêng mình với podium đầu tiên sau gần hai năm.
Sau chặng đua, rất nhiều tranh cãi đã nổ ra, nhắm về phía Ferrari và Pirelli. Phần lớn cho rằng Ferrari đã mắc sai lầm lớn khi cho Vettel chạy tới gần 30 vòng trên bộ lốp trung bình. Số ít còn lại đổ trách nhiệm cho chất lượng lốp Pirelli. Chúng ta hãy cùng xem liệu Ferrari có mắc sai lầm với kế hoạch mà theo số đông là quá táo bạo ?
Vettel cố gắng lết về đích khi gặp sự cố vô cùng đáng tiếc.
Thứ nhất, theo như thông từ Pirelli, lốp trắng của họ đủ bền để chạy được 40 vòng tại Spa, tức là hơn 10 vòng so với những gì Vettel đã hoàn thành. Điều này cho thấy: kế hoạch 1 pit trên lý thuyết là khả thi !
Thứ hai, nếu như phải chạy sau xe khác ở khoảng cách gần hơn 1s thì lốp sẽ rất nhanh mòn (lý do Thethaotocdo đã giải thích trong bài viết “Cách lập fastes lap tại Spa”). Trong khi đó, Vettel chạy một mình một đường. Điều này rất thuận lợi để giữ gìn lốp !
Chúng ta cũng cần biết thêm rằng thực ra không chỉ Vettel mà cả Hamilton lẫn Rosberg cũng hoàn toàn có thể dùng chiến thuật 1 pit. Nhưng tại sao họ lại chuyển sang hai pit ?
Vì do khoảng cách đã quá an toàn, bộ đôi Mercedes sẽ chẳng mất gì nếu như pit thêm lần nữa, bởi không còn xe nào có khả thi bắt kịp. Ngoài ra, trước khi vào pit, Hamilton đã gọi về cho Bonnnington và yêu cầu “tăng góc cánh trước thêm nửa lỗ nữa”. “Lỗ” ở đây tạm hiểu là đơn vị để chỉnh độ nghiêng cánh gió trước.
Một khi tay lái yêu cầu tăng góc nghiêng cánh trước như vậy, chúng ta tự hiểu rằng anh ta đang thiếu độ bám ở phần đầu xe, như Thethaotocdo đã nhiều lần giải thích trong team radio.
Ferrari không cần tin nhắn của Hamilton để nắm bắt tình hình, nhưng cuộc gọi đó rất đáng giá với người hâm mộ…
Tin nhắn này, cộng với một chi tiết vô cùng, vô cùng quan trọng nhưng rất ít người biết là thời điểm đó, nhiệt độ mặt đường đua đã giảm đi khoảng 5 độ C, đó là nhân tố chính giúp Ferrari quán triệt chiến lược 1 pit cho Vettel.
Từ đây, chúng ta đi tới lý do thứ ba để giải thích cho quyết định của Ferrari. Đó chính là sự ủng hộ từ thời tiết. Cụ thể ra sao ?
So với lượt chạy phân hạng, đầu cuộc đua, nhiệt độ mặt đường đã giảm đi 2 độ C (38 so với 40). Đến giai đoạn cuối lại giảm tiếp 5 độ nữa, còn 33 độ C. Tùy từng thời điểm, nhiệt độ đường đua thay đổi có thể làm tăng hoặc giảm độ bám, miễn là chúng ta biết được mức nhiệt tối ưu để làm mốc. Thực tế, cá nhân người viết không nắm được con số này ở Spa là bao nhiêu. Tuy nhiên, từ cuộc gọi của Hamilton trước khi vào pit thì có thể suy ra chắc chắn một điều rằng: nhiệt độ mặt đường càng giảm thì độ bám càng kém !
Kết luận này giá trị ra sao ?
Trên xe đua, lốp đạt độ bám càng cao thì xe vào cua càng nhanh, tăng tốc càng tốt. Đổi lại nó sẽ nhanh mòn hơn, do tiếp xúc với mặt đường “nhiều” hơn. Tạm liên tưởng điều này với ví dụ cầm một cục tẩy chà lên vết bút chì. Ta ấn tay càng mạnh thì tẩy càng nhanh sạch, và độ mòn của cục tẩy sẽ tỷ lệ thuận. Dĩ nhiên, “nhanh” và “sạch” không liên quan tới nhau nhưng chúng tương đồng về sự mài mòn.
Lotus ăn mừng chiến công từ người hùng Grosjean của họ.
Trở lại với đường chạy, vì nhiệt độ đã giảm, nên lốp xe không còn đạt độ bám đường cao nữa. Hay nói cách khác, nó càng bền ! Chỉ cần Vettel lái smooth một chút để tránh bị trượt bánh là ổn (lốp sau bám đường kém sẽ dễ trượt, do đó cũng có thể bị mòn).
Và đây chính là lý do thứ tư, nhân tố quyết định khiến Ferrari không cần pit Vettel thêm nữa bởi bộ lốp của nhà cựu VĐTG đã hội tụ đủ thiên thời, địa lợi, nhân hòa, điều kiện khách quan để chạy tới hết chặng ! Rõ ràng, đó là một quyết định hết sức sáng suốt, sau khi đã cân nhắc nhiều thuận lợi chứ hoàn toàn không phải Ferrari chủ động mạo hiểm. Từ trong pit, họ nắm rất rõ tinh trạng lốp của Vettel, do vậy đã từ chối khi anh đề cập tới chuyện vào pit lần hai, nói rằng lốp đủ tốt để anh cầm cự. Chính Grosjean sau chặng cũng thừa nhận chuyện vượt Vettel là rất khó khăn chứ không dễ dàng gì…
Từ đây, chúng ta đã có lời giải đáp cho câu hỏi trên tiêu đề bài viết ! Thực tế khi đối chiếu tốc độ đã cho thấy thành tích mỗi vòng chạy của Vettel rất ổn định. Nếu do lốp đã xuống cấp thì chắc chắn Vettel càng chạy càng chậm lại.
Nhưng thật đáng tiếc cho Vettel khi Pirelli không làm ra một sản phẩm đủ chất lượng để tận dụng những ưu thế đó, và anh rời Bỉ với hai bàn tay trắng !
GL550
