Pha tai nạn khủng khiếp của Fernando Alonso ở Australia GP là hồi chuông cảnh báo cho việc đưa Halo vào sử dụng. Tuy nhiên, FIA đã quyết định hoãn sử dụng nó. Vậy, thiết bị mới này rốt cuộc là gì và có tác dụng như thế nào?
“Halo” là sản phẩm thiết kế của nhà Mercedes với chức năng bảo vệ đầu tay lái khỏi các vật thể lớn bay trong không trung. Thiết bị bảo vệ đầu này gồm một vành chữ U được uốn theo cấu trúc thân xe. Đuôi chữ U được gắn một thanh nối dùng nối thiết bị song song với đầu xe. Thoạt trông, Halo rất giống… một chiếc quay dép khiến chiếc xe F1 vốn đã cồng kềnh với thân xe dài nay càng “dị” hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, công dụng của thiết bị này lại rất thiết thực.
Kết quả mô phỏng cho thấy, Halo có thể chịu được lực của một bánh xe bay đến với vận tốc 225km/h theo mọi góc độ khác nhau. “ Thật ấn tượng khi nó được thiết kế đặt gần mũ bảo hiểm để bảo vệ được đầu của tay đua từ mọi góc độ nhưng vẫn có thể tránh cho bánh xe va chạm trực tiếp vào mũ. Trong khoảng cách ngắn nhất có thể, một lực lớn vẫn được hấp thụ và tiêu trừ thành công”, Andy Mellor, nhà nghiên cứu hàng đầu của Global Institute cho hay. Thiết bị này sẽ được gắn ở đầu xe với hai vành uốn theo hình dáng xe thay vì đặt ngay trên đầu tay lái nhằm mục đích làm chuyển hướng vật thể bay nhưng vẫn không gây cản trở tầm nhìn.
Đầu của Halo được gắn với mũi xe sẽ làm chệch hướng bánh xe bay đến, hạn chế bánh va vào khung xe. Ba thanh trụ với đường kính mỗi thanh 200mm chịu được tổng lực bằng 60kN. Cấu trúc phân bố đều sẽ giúp “chiếc quai dép” này cản trở các tác động chết người từ các pha tai nạn như của Justin Wilson ở IndyCar năm ngoái.
Dù cho rất tiềm năng, thiết bị này vẫn vấp phải những nghi ngại lớn. Đầu tiên là trọng lượng. Việc gắn thêm Halo có thể xe tăng thêm một trọng lượng đáng kể cho xe gây áp lực đến việc tiêu tốn lượng nhiên liệu giới hạn. Trong thử nghiệm, các kĩ sư dùng thép để tạo Halo nhưng theo FIA, khi đưa vào sử dụng, họ sẽ dùng vật liệu nhẹ hơn, chỉ khoảng 5kg trên một thiết bị.
Tiếp đó là tầm nhìn và không gian ra vào xe. Với vị trí thiết kế ở mũi xe, người ta e ngại việc Halo cản trở tầm nhìn của tay lái. Hơn nữa, với một buồng lái vốn đã rất chật chội nay cộng thêm thiết bị bảo vệ, các tay đua sẽ rất khó khăn trong việc ra vào xe. Nếu có tai nạn liên quan đến cháy nổ, họ hẳn phải khó khăn hơn khi phải thoát khỏi xe với sự có mặt của thiết bị này. Tuy nhiên, theo như Kimi Raikkonen – một trong những người đầu tiên thử nghiệm đua với Halo – cho biết rằng thiết bị này không hề gây cản trở cho người lái. “Cấu trúc này không gây cản trở tầm nhìn. Tôi thấy cũng tạm ổn”, Kimi chia sẻ.
Cuối cùng là tác động của Halo đến thẩm mĩ trên xe. Nhiều người cho rằng, thiết bị này sẽ làm cho thiết kế vốn đã cồng kềnh của xe F1 thêm phần nặng nề. Sebastian Vettel cũng đồng tình ý kiến này. “Đồng ý là trông nó không được đẹp lắm nhưng sẽ có hai tay đua không phải ra đi (Henry Surtees và Justin Wilson) nếu có hệ thống như thế này trên xe…”, tay đua người Đức nói. Những lợi thế của thiết bị này là không phải bàn, tuy nhiên Halo thật đúng với câu “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” với hình thể “quai dép” của mình.
Quyết định sử dụng Halo từng tạo nên một làn sóng tranh luận giữa các tay đua. Phe ủng hộ cho rằng thiết bị này là cần thiết cho sự an toàn của F1. Giám đốc kĩ thuật của đội đua Williams chia sẻ: “Tôi nghĩ nó tốt đó chứ. Tôi luôn ủng hộ việc cải thiện độ an toàn trên xe. Tôi không sợ những thứ khác lạ – không cần giữ những quan điểm truyền thống về việc ra vào buồng lái hay gì cả. Tôi hoàn toàn vui thích với sự thay đổi này. Khi một buồng lái kín hơn, chắc chắn nó sẽ bảo vệ được mạng sống một của tay lái”. Nhóm ủng hộ này còn bao gồm hai tay đua Ferrari, Nico Rosberg, Fernando Alonso,…
Ngược lại, một số tay đua cho rằng, sự an toàn trên xe F1 đã ở mức cần thiết. “Đó không phải là thứ tôi sẽ chọn. Tôi thích mọi thứ như bây giờ – khi tôi bước lên xe, tôi biết sẽ có những rủi ro. An toàn là một vấn đề rất cần thiết, đương nhiên rồi, nhưng có những rủi ro ở đây và bạn phải lựa chọn mình phải nhận bao nhiêu rủi ro. Tôi thích đua mà không cần nó (Halo) và chấp nhận nguy cơ”, tay đua ba lần vô địch thế giới Lewis Hamilton tỏ ra không hài lòng. Sau đó, khi nghe FIA giải thích về tác dụng của Halo thì có vẻ tay lái người Anh cũng đã thuận tình sử dụng. Nico Hulkenberg thì lại phàn nàn và tỏ ra rất phiền lòng: “Đừng gắn nó. Nó sẽ gửi đi một thông điệp sai lầm. F1 đang rất an toàn trong thời điểm hiện tại. Nhìn nó khủng khiếp quá, tôi không thích nó chút nào và có những lí do cá nhân cho việc tôi không muốn thấy nó. Tiêu chuẩn an toàn ở F1 đã rất cao và tốt. Tôi hoàn toàn hài lòng khi chấp nhận những rủi ro này và đua như cách chúng tôi vẫn làm”.
Với những tai nạn chết người tại F1 trong những năm gần đây, việc trưng dụng Halo có thể đem lại lợi ích chung cho môn thể thao này. Thế nhưng, câu hỏi về sự mất đi đặc trưng vốn có của Công thức 1 vẫn luôn lơ lủng trên đầu FIA. Trong cuộc họp gần đây, FIA đã quyết định hoãn sử dụng thiết bị này ít nhất là đến năm 2018. Cơ quan thẩm quyền nói rằng sẽ có những giải pháp khác được đưa ra. Họ chỉ ra những thiếu xót của Halo trong các đợt thử nghiệm và đó là nguyên nhân chính cho việc hoãn sử dụng trong mùa giải sau. Trớ trêu thay, ngay lúc này, dư luận trong giới tay đua lại lần nữa “dậy sóng”. Đa số các tay lái đã thuận tình sử dụng Halo và FIA lần thứ n đi ngược lại sở nguyện của họ. Âu cũng là “chuyện thường ngày ở huyện”.
Luật lệ và quyết định ở F1 vốn dĩ luôn biến hoá phi thường nên với sự tranh luận của quần chúng, biết đâu cơ quan cấp cao của F1 lại thay đổi quyết định lần nữa và đưa Halo vào sử dụng ngay mùa sau. Hãy chờ xem!
#Bee
